وکیل حقوقی تسخیری به چه صورت است؟

در نظام قضایی، در برخی شرایط خاص، افراد به دلایل مختلف نمی‌توانند یا نمی‌خواهند برای دفاع از حقوق خود وکیلی انتخاب کنند. در چنین مواردی، قانون‌گذار جهت رعایت عدالت و دفاع از حقوق افراد، امکان تعیین وکیل تسخیری را فراهم کرده است. وکیل تسخیری، وکیلی است که توسط دادگاه برای متهمانی که توانایی مالی برای انتخاب وکیل ندارند، تعیین می‌شود.

این مقاله از گروه وکلای عدالت پلاس به بررسی شرایط تعیین وکیل تسخیری، نحوه عملکرد وکیل تسخیری، تعهدات و محدودیت‌های وی، و تفاوت آن با سایر انواع وکالت می‌پردازد.

تعریف وکیل حقوقی تسخیری

وکیل تسخیری، وکیلی است که توسط دادگاه، برای افرادی که قادر به پرداخت هزینه‌های وکیل نیستند، به طور رایگان تعیین می‌شود. وکالت تسخیری معمولاً در پرونده‌های کیفری که حضور وکیل الزامی است، اعمال می‌شود. طبق قانون، اگر متهم در جرایمی که مجازات آن‌ها سنگین است، وکیل نداشته باشد، دادگاه موظف است برای او وکیل تسخیری تعیین کند.

مبنای قانونی وکیل تسخیری

طبق ماده ۳۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری، در جرایمی که مجازات آن‌ها قصاص نفس، اعدام، حبس ابد یا قطع عضو باشد، حضور وکیل الزامی است. اگر متهم برای دفاع از خود وکیل انتخاب نکرده باشد، دادگاه مکلف است برای وی وکیل تسخیری تعیین کند.

تفاوت وکیل حقوقی تسخیری با وکیل انتخابی

در ادامه قصد داریم به تفاوت وکیل تسخیری با وکیل انتخابی بپردازیم.

1. نحوه انتخاب:

   وکیل تسخیری توسط دادگاه انتخاب می‌شود، اما وکیل انتخابی را خود شخص انتخاب می‌کند.

2. پرداخت حق‌الوکاله:

   در وکالت تسخیری، حق‌الوکاله توسط دولت یا قوه قضائیه پرداخت می‌شود، اما در وکالت انتخابی، موکل هزینه وکیل را پرداخت می‌کند.

3. محدودیت در اختیارات:

   وکیل تسخیری تنها در دعاوی خاص کیفری حضور می‌یابد، در حالی که وکیل انتخابی می‌تواند در تمامی دعاوی حقوقی و کیفری حضور داشته باشد.

بیشتر بخوانید: وکیل قتل

شرایط تعیین وکیل حقوقی تسخیری

1. عدم توانایی مالی متهم : برای تعیین وکیل تسخیری، متهم باید عدم توانایی مالی خود را اثبات کند. معمولاً این امر از طریق بررسی وضعیت مالی متهم توسط دادگاه انجام می‌شود.
2. الزامی بودن حضور وکیل در پرونده‌های کیفری خاص : در جرایم سنگین مانند قتل، اعدام، حبس ابد یا قصاص، حضور وکیل الزامی است. در صورت عدم انتخاب وکیل توسط متهم، دادگاه مکلف است وکیل تسخیری تعیین کند.
3. درخواست متهم یا الزام قانونی : در برخی موارد، متهم ممکن است شخصاً درخواست تعیین وکیل تسخیری دهد یا دادگاه بدون درخواست متهم، در جرایم خاص، وکیل تسخیری تعیین می‌کند.

نحوه انتخاب وکیل حقوقی تسخیری

در ادامه با ما همراه باشید تا با چگونگی و نحوه انتخاب وکیل تسخیری بپردازیم.

1. انتخاب از میان وکلای کانون وکلا

   دادگاه معمولاً از میان وکلای کانون وکلا یا مرکز مشاوران قوه قضائیه، وکیل تسخیری را انتخاب می‌کند.

2. تعیین وکیل به صورت تصادفی یا بر اساس تجربه

   انتخاب وکیل تسخیری ممکن است به صورت تصادفی انجام شود یا دادگاه بر اساس تجربه و تخصص وکیل، او را برای پرونده تعیین کند.

3. اعلام قبولی وکیل تسخیری

   پس از تعیین وکیل، وکیل موظف است قبولی خود را اعلام کند. در صورتی که وکیل دلیلی موجه برای عدم پذیرش داشته باشد، می‌تواند از انجام وکالت امتناع کند.

تعهدات وکیل تسخیری نسبت به موکل

1. دفاع از حقوق متهم با تمام توان : وکیل تسخیری موظف است مانند وکیل انتخابی، از حقوق متهم با تمام توان دفاع کند و تمامی راهکارهای قانونی را برای حمایت از موکل خود به کار گیرد.
2. ارائه مشاوره دقیق و صادقانه به متهم : وکیل حقوقی تسخیری موظف است وضعیت پرونده، روند رسیدگی و عواقب احتمالی را به طور صادقانه به متهم توضیح دهد.
3. رعایت محرمانگی اطلاعات متهم : وکیل تسخیری موظف به حفظ اسرار و اطلاعات محرمانه موکل است و نباید این اطلاعات را در اختیار دیگران قرار دهد.

محدودیت‌های وکیل تسخیری

1. عدم امکان تعیین وکیل حقوقی تسخیری در دعاوی حقوقی : وکیل تسخیری تنها در دعاوی کیفری حضور دارد و در دعاوی حقوقی، امکان تعیین وکیل تسخیری وجود ندارد.
2. محدودیت در تغییر وکیل تسخیری : متهم نمی‌تواند به دلخواه خود وکیل تسخیری را تغییر دهد، مگر در شرایط خاص که دادگاه این درخواست را بپذیرد.
3. عدم امکان مطالبه حق‌الوکاله توسط وکیل تسخیری از متهم : وکیل تسخیری حق مطالبه حق‌الوکاله از متهم را ندارد، زیرا هزینه وکالت توسط دولت پرداخت می‌شود.

مزایای استفاده از وکیل حقوقی تسخیری

1. حمایت از حقوق متهمان فاقد توان مالی : وکیل حقوقی تسخیری به افراد ناتوان مالی این امکان را می‌دهد که از حقوق خود دفاع کنند و در برابر اتهامات وارده، بی‌دفاع نمانند.
2. تضمین رعایت اصول دادرسی عادلانه : حضور وکیل تسخیری در پرونده‌های کیفری، موجب رعایت اصول دادرسی عادلانه و دفاع منصفانه از متهم می‌شود.
3. کاهش خطر محکومیت ناعادلانه : با حضور وکیل تسخیری، احتمال صدور احکام ناعادلانه و محکومیت‌های نادرست کاهش می‌یابد.

نحوه اعلام رضایت از وکیل تسخیری

در این بخش از مقاله قصد داریم تا به نحوه اعلام رضایت از وکیل تسخیری اشاره کنیم.

1. اعلام کتبی رضایت به دادگاه

   در صورت رضایت از عملکرد وکیل تسخیری، متهم می‌تواند رضایت خود را به صورت کتبی به دادگاه اعلام کند.

2. امکان تغییر وکیل در شرایط خاص

   در شرایطی که متهم از عملکرد وکیل حقوقی تسخیری ناراضی باشد، می‌تواند درخواست تغییر وکیل را به دادگاه ارائه دهد.

نتیجه‌گیری

وکیل حقوقی تسخیری نقشی حیاتی در حمایت از حقوق متهمان فاقد توان مالی دارد و حضور او در پرونده‌های کیفری تضمین‌کننده دادرسی عادلانه است. اگرچه وکیل تسخیری محدودیت‌هایی دارد، اما تعهدات و وظایف او در دفاع از حقوق متهم تفاوتی با وکیل انتخابی ندارد. رعایت اصول حرفه‌ای، دفاع مؤثر از حقوق موکل و ارائه مشاوره صحیح از جمله تعهدات وکیل تسخیری است که نقشی مؤثر در جلوگیری از صدور احکام ناعادلانه دارد.